Visita a Compostela

 

CRÓNICA DA VISITA A COMPOSTELA

O día 18 de outubro as persoas de 3º e 4º da ESO visitamos Compostela para realizar dúas actividades. De mañá, puidemos asistir á representación da obra Arnoia Arnoia. O circo da casa pequena, unha montaxe de teatro-circo a cargo da compañía Pistacatro, en coprodución co Centro Dramático Galego, adaptada e dirixida por Quico Cadaval a partir da novela homónima de Méndez Ferrín. Na parte da tarde, asistimos á exposición “Castelao Maxistral”, elaborada ao redor do cadro A derradeira leición do mestre, de Castelao. É esta última actividade a que centra o noso primeiro artigo na estrea do blogue A Cerna da Lingua.

A derradeira leición do mestre é un óleo de Castelao, presentado publicamente en Bos Aires o 17 de agosto de 1945 na conmemoración do fusilamento do seu amigo Alexandre Bóveda, asasinado o 17 de agosto de 1936, data na que se conmemora o Día da Galiza Mártir.

O cadro de 1945 reproduce a escena da estampa número seis do álbum da guerra, Galicia Mártir (1937). Castelao elaborou tres álbums da guerra, Atila en Galicia, Galicia Mártir e Milicianos; nos que representou graficamente o que estaba acontecendo na súa terra mentres el estaba en Valencia, xa que non puido voltar a Galicia despois de xullo do 36, cando se produciu o golpe de Estado.

A estampa “A derradeira lección do mestre” tivo no momento gran repercusión. Ademais de formar parte de Galicia Mártir, tamén apareceu nun cartaz da Universidade de Barcelona, num dos selos da II República, traduciuse a diversos idiomas... O debuxo acada desde o inicio un enorme simbolismo e convértese nunha icona para todas as persoas galegas que estaban a sufrir unha época de terrible represión e horror.

Este óleo, conservado polo Centro Galego de Bos Aires, foi cedido por primeira vez a Galiza desde Arxentina ata o vindeiro mes de marzo. Actualmente atópase na Cidade da Cultura (no Gaiás), na exposición de “Castelao Maxistral”. Esta contextualiza a situación do ensino en Galicia nos tempos da República e céntrase na importancia que tiña a educación para Castelao. A exposición recolle varios debuxos que o artista de Rianxo lle dedicou ao ensino. O núcleo desta mostra é o cadro A derradeira leición do mestre, que se atopa no centro, en fronte da estampa número 6 que pertence ao álbum Galicia Mártir que foi cedida polo museo de Pontevedra para a exposición.

Desde o noso punto de vista, a exposición ``Castelao maxistral´´ foi pobre en canto ao contido. O cadro A derradeira leición do mestre, que debía ser o centro da exposición, foi un dos puntos menos tratados e case non tivemos tempo para velo. Pola contra, o guía centrouse máis en temas como a educación antes da República, así como as aulas daquela. Por outra banda, a visita guiada, que tiña unha duración prevista de unha hora, durou media hora aproximadamente. A exposición contaba con variado material, como mostras dun debate antes da creación das Irmandades da Fala, no que se defendía o uso do galego no ensino ou unha entrevista á derradeira alumna viva de Castelao, que unicamente nomeamos. Ademais, faltaron certos puntos para contextualizar o cadro, como falar de Alexandre Bóveda, do labor das Irmandades da Fala, do I Estatuto de Autonomía... En cambio, un dos aspectos positivos foi que tivemos a oportunidade de contemplar o cadro e a estampa orixinal xuntos, o que nos permitiu comparalos.